Claude Piron

«Κακοφωνίας» αντίδραση


Η δημοσίευση στο ηλεκτρονικό περιοδικό Café Babel (www.cafebabel.com) του άρθρου της Βικτωρίας Ντόνοβαν με τίτλο «Κακοφωνία στην Ευρώπη» προκάλεσε πολλές αντιδράσεις εκ μέρους των εσπεραντιστών με κυριότερη την επιστολή του επιφανούς εσπεραντιστή Κλωντ Πιρόν (Claude Piron), η οποίαακολουθεί:


Αγαπητή κ Ντόνοβαν,


Αναφέρομαι στο άρθρο σας στο “Café Babel”, στο οποίο μεταξύ άλλων λέτε για την περίπτωση της Εσπεράντο ότι: «Θα έχει σαν αποτέλεσμα οι πολιτικοί να απευθύνονται στους εκλογείς τους μιλώντας τους σε μια διαφορετική γλώσσα από αυτήν που μιλούν, ουσιαστικά θα αποκλείσει τον Δήμο από την Δημοκρατία».


Φοβούμαι ότι έχετε αναμείξει δύο διαφορετικές καταστάσεις. Η σχέση πολιτικού με πολιτικό είναι τελείως διαφορετική υπόθεση από την σχέση πολιτικού – εκλογικού σώματος.


Το ύψιστο στη σχέση πολιτικού με πολιτικό είναι η απόλυτη ισότητα. Δεν υπάρχει ισότητα όταν οι μη ομιλούντες την Αγγλική υποχρεούνται να την χρησιμοποιούν σε συναντήσεις και συναλλαγές με άλλους συναδέλφους τους που την ομιλούν ως μητρική. Είναι εντελώς αντίθετο με το δημοκρατικό πνεύμα αφού δίνει άδικο προβάδισμα σε ορισμένο αριθμό ατόμων χωρίς κανένα προσόν.


Εάν δεν ανήκεις σε αυτή την μικρή μειονότητα ατόμων που έχουν εξαιρετικά ευνοηθεί στο γλωσσικό πεδίο, όταν προσπαθείς να εκφρασθείς σε μια ξένη γλώσσα αισθάνεσαι σαν δεξιόχειρας που προσπαθεί να χρησιμοποιήσει το αριστερό του χέρι. Αισθάνεσαι αδέξιος, πιέζεις το μυαλό σου να βρεις την κατάλληλη λέξη, έχεις μια προφορά, που αν δεν ακούγεται αλλόκοτη, γελοία ή απλώς γραφική, σε παρουσιάζει σαν άτομο που βρίσκεται σε διαφωνία με τον εαυτό του όπως τον γνωρίζουν οι συμπατριώτες του όταν εκφράζεται στην γλώσσα του, το λεξιλόγιό σου είναι περιορισμένο και δεν μπορείς να πεις ακριβώς αυτό που θέλεις και χάνεις την χροιά του λόγου. Η ελευθερία της έκφρασης είναι περιορισμένη ακόμα και όταν δεν μπορείς να το αντιληφθείς.


Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έδωσε έμφαση στο σημείο αυτό σε μια Έκθεση σχετικά με την χρήση της γλώσσας: «Οποιοσδήποτε αγωνίζεται να μάθει μια ξένη γλώσσα γνωρίζει ότι είναι σπανιότατο φαινόμενο η πλήρης και τέλεια γνώση αυτής της γλώσσας. Μόνο η μητρική γλώσσα μπορεί να φθάσει σε αυτά τα επίπεδα γνώσης. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αισθάνεσαι ισχυρότερος όταν εκφράζεσαι στην μητρική σου γλώσσα από ότι όταν προσπαθείς να εκφρασθείς στην γλώσσα κάποιου άλλου. Χρησιμοποιώντας την μητρική σου γλώσσα αισθάνεσαι προνομιούχος απέναντι σε αυτούς που είναι υποχρεωμένοι, θέλοντας ή μη, να χρησιμοποιούν μια γλώσσα που δεν είναι δική τους» (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Έκθεση για το δικαίωμα χρήσης της μητρικής γλώσσας, 22 Μαρτίου 1994, σελίδα 10).


Για λόγους που σχετίζονται με την νευροψυχολογία (δείτε το βιβλίο μου Claude Piron: “Le défi des langues”, Paris, L’Harmattan 2001, κεφάλαια 6 και 7) η Εσπεράντο είναι η μόνη ξένη γλώσσα την οποία μπορείς να χρησιμοποιήσεις το ίδιο άνετα όπως και την μητρική σου γλώσσα. Καθώς η ηλικία και οι εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας δεν παίζουν κανένα ρόλο στην εκμάθησή της, έξη μήνες μαθημάτων Εσπεράντο ισοδυναμούν με έξη χρόνια εντατικών μαθημάτων Αγγλικής.


Αρκεί η πρακτική εξέταση μερικών διεθνών συναντήσεων, άλλων στην Αγγλική και άλλων στην Εσπεράντο, για να δεις την ανωτερότητα της Εσπεράντο σε όλα τα κριτήρια: αυθορμητικότητα, ισότητα μεταξύ των συμμετεχόντων, ακρίβεια, πλούτος έκφρασης, διάθεση κ.λπ. (δείτε το άρθρο μου «Γλωσσική επικοινωνία: Μια σύγχρονη μελέτη»).


Το σύστημα αυτό είναι αδιαφιλονίκητα το πλέον δημοκρατικό: κανένας δεν στερείται το δικαίωμα να μάθει την μητρική του γλώσσα, αλλά η προσπάθεια που απαιτείται για αυτόν τον σκοπό είναι ασύγκριτα μικρότερη σε σύγκριση με την προσπάθεια που απαιτείται για την εκμάθηση άλλων γλωσσών. Η εκμάθηση της Εσπεράντο είναι ζήτημα λίγων μηνών για όλους.


Επί πλέον αν η Εσπεράντο επιλεγεί για το επίπεδο πολιτικού με πολιτικό, θα σημαίνει ότι η αξία της έχει γίνει αποδεκτή από όλεςτις κυβερνήσεις.


Αυτή η επίσημη αναγνώριση θα ενθαρρύνει και τους απλούς πολίτες να μάθουν την γλώσσα, χωρίς πολλές αντιδράσεις, και έτσι το κενό μεταξύ πολιτικών και εκλογικού σώματος θα εξαφανισθεί. Ο Δήμος θα επιστρέψει στην Δημοκρατία απλώς και μόνο μέσω της ειλικρινούς και τεκμηριωμένης πληροφόρησης για την γλωσσική κατάσταση και των αποτελεσμάτων της αντικειμενικής σύγκρισης των διαφόρων μέσων που χρησιμοποιεί η ανθρωπότητα για να υπερπηδήσει τα γλωσσικά φράγματα.


Θα ήταν σώφρον να θέσουμε τις πιο πάνω μελέτες υπό το φως των δεδομένων που συνέλεξε ο καθηγητής των οικονομικών Φρανσουά Γκριν (François Grin) για τις διάφορες επιλογές της γλωσσικής πολιτικής και συγκεκριμένα να λάβουμε υπ’ όψη μας δύο γεγονότα που επισημαίνονται σε μια πρόσφατη έκθεση (L’enseignement des langues vivantes étrangères comme politique publique, Geneva: Service de la recherche en education, 2005):


1. Το όφελος που προσπορίζεται το Ηνωμένο Βασίλειο από την σημερινή κυρίαρχη κατάσταση της Αγγλικής υπολογίζεται σε δεκαεπτά δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο (χωρίς βέβαια να υπολογίζουμε σε χρήμα την ανωτερότητα που απολαμβάνουν οι κάτοικοί του σε κάθε συναλλαγή ή συζήτηση)


2. Το καθαρό ποσό που θα εξοικονομούσε η Ευρώπη εάν υιοθετούσε την Εσπεράντο υπολογίζεται σε είκοσι πέντε δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο.


Λαμβάνοντας υπ’ όψη όλα αυτά τα γεγονότα, υπάρχει καμιά αμφιβολία για το ποία είναι η πλέον δημοκρατική λύση;


Ειλικρινά υμέτερος
Κλωντ Πιρόν (Claude Piron)


http://www.esperantisto.gr/