Lettre au Daily Mail

Jen mia reago al Daily Mail (Esperanto post la angla):

In his article "So what is the Gaelic for utterly pointless quango?" (4 February) Tim Luckhurst says : "The answer to misguided idealists who believe the world would be a better place if we all spoke Esperanto is that diversity of language nurtures diversity of thought and culture. Without it we are impoverished."

While he is right about the usefulness of diversity of language for diversity of thought and culture, he is mistaken about the purpose of Esperanto. Esperanto has never had as its objective to replace the various languages and dialects; it rather aims at protecting them by distinguishing the global or international level from the national or local one. With fellow-citizens you use your mother tongue. But when you meet somebody from another culture, instead of thrusting your language on him or her or submitting to his or hers, you use Esperanto, a language which doesn't belong to any nation and which has been developed through a century of interactions among people with the most varied cultural, social and religious backgrounds. The experience of discussing with the utmost ease and on an equal footing with somebody from Japan, Brazil or Uzbekistan - or with a Gaelic speaking Scot who's learned Esperanto - is exhilarating. I've been experiencing that feeling for a few decades, and my enthusiasm has never abated. I don't think it's fair to call me a "misguided idealist" for my desire to share it with all inhabitants of our planet.

What is impoverishing the world is the quasi-monopoly of English language culture (if the word "culture" can be applied to the Hollywood productions that make up 80% of TV programmes in many countries). As Tim Luckhurst explains, the prestige of English is killing many languages, beside Gaelic. But it is based on an illusion: that there is no alternative to it if you want to communicate with the whole world. Esperanto is such an alternative. Since it is easy - I was more fluent in it after six months than in English after six years - your relationship to it is less constraining than with English, so you feel freer in the way you express your thoughts and feelings. And you avoid the risk of absorbing with the language a mentality associated to just one culture. I know many speakers of Esperanto. They all have a more varied, multidimensional outlook than people who master only their own language (plus, possibly, English).

Like most speakers of Esperanto, I feel sad at the thought that another language, in this case Gaelic, appears to be condemned to death. If we want to avoid the triumph of English as a worldwide serial killer, it is imperative to promote a better awareness of what language is, what communication is, what culture is. The media have a responsibility in that field, as have the education authorities. Whether they will assume it or not, I cannot know. But if they do take it on, a small detail they'll have to deal with is what Esperanto is really all about.

Claude Piron, 22 rue de l'Etraz, CH-1196 Gland, Switzerland

En sia artikolo pri la gaela lingvo, Tim Luckhurst diras: "La respondo al la erarvojaj idealistoj, kiuj kredas, ke la mondo estus pli bona loko, se ni ĉiuj parolus Esperanton, estas, ke lingva diverseco nutras diversecon de pensado kaj kulturo. Sen ĝi ni estas malriĉigitaj." Dum li pravas pri la utileco de lingva diverseco por diverseco de pensado kaj kulturo, li eraras koncerne la celon de Esperanto. Ĉi-lasta neniam celis preni la lokon de la diversaj lingvoj kaj dialektoj; fakte, ĝi deziras protekti ilin distingante la tutmondan aŭ internacian nivelon disde la nacia aŭ loka. Kun samlingvanoj vi uzas vian gepatran lingvon. Sed kiam vi renkontas iun el alia kulturo, anstataŭ trudi vian lingvon aŭ submeti vin al lia aŭ ŝia, vi uzas Esperanton, lingvon, kiu apartenas al neniu nacio kaj kiu disvolviĝis tra jarcento da interagado inter homoj kun la plej diversaj kulturaj, sociaj kaj religiaj fonoj. La sperton diskuti kun pleja facileco kaj kiel egaluloj kun iu el Japanio, Brazilo aŭ Uzbekistano - aŭ kun gaellingva skoto, kiu lernis Esperanton - estas korŝveliga. Mi spertas tiun senton jam iujn jardekojn, kaj mia entuziasmo neniam malvigliĝis. Mi kredas, ke ne estas juste nomi min "erarvoja idealisto" pro mia deziro kundividi tiun travivaĵon kun ĉiuj samplanedanoj.

Kio malriĉigas la mondon, tio estas la kvazaŭ-monopolo de la anglalingva kulturo (se la vorto"kulturo" taŭgas por la holivudaj produktoj, kiuj, multlande, konsistigas 80 elcentojn el la televidprogramoj). Kiel klarigas Tim Luckhurst, la prestiĝo de la angla mortigas multajn lingvojn, apud la gaela. Sed ĝi baziĝas sur iluzio, nome, ke ne ekzistas alternativo, se vi volas komuniki tutmonde. Esperanto estas tia alternativo. Ĉar ĝi estas facila - mi regis ĝin pli bone post ses monatoj ol la anglan post ses jaroj - via rilato kun ĝi estas malpli rigida, truda, ol kun la angla, tiel ke vi sentas vin pli libera en la esprimado de viaj pensoj kaj sentoj. Kaj vi evitas la riskon sorbi kun la lingvo la pensmanieron de nur unu kulturo. Mi konas multajn uzantojn de Eo. Ĉiuj havas pli diversan, multadimensian vidmanieron ol homoj, kiuj regas nur la propran lingvon (plus, eventuale, la anglan).

Kiel la plimulto el Eo-uzantoj, mi sentas min malĝoja ĉe la penso, ke jen plia lingvo, ĉi-kaze la gaela, aperas kondamnita je morto. Se ni volas eviti la triumfon de la angla kiel tutmonda seria murdisto, estas nepre necese, ke ni favoru pli bonan konscion pri tio, kio lingvo estas, kio komunikado estas, kio kulturo estas. La amaskomunikiloj havas respondecon tiurilate, same kiel edukaj aŭtoritatoj. Ĉu ili prenos ĝin sur sin aŭ ne, mi ne povas scii. Sed se ili ĝin alprenos, eta detalo, kiun ili devos pritrakti, estas: pri kio reale temas tiu Esperanto.

CP