Message envoyé au Forum social mondial

Mesaĝo sendita al http://www.forumsocialmundial.org.br

Chers Amis,

Le forum social mondial est sans doute l'initiative qui donne le plus d'espoir à tous ceux qui souhaitent voir s'installer dans le monde un nouvel ordre économique et politique, plus juste que ce qui nous est actuellement imposé sous le nom de mondialisation.

Mais pour une action efficace, il faut une communication efficace, notamment entre les éléments actifs appartenant aux milieux les plus défavorisés. Il faut aussi un changement de mentalité, une prise de distance par rapport aux valeurs véhiculées dans les médias, qui, très souvent, représentent les intérêts des puissants.

Mon expérience personnelle est que l'espéranto répond à ces deux objectifs.

J'ai eu en espéranto des discussions approfondies avec des syndicalistes actifs, des ouvriers, des paysans dans bien des pays où aucune autre langue ne me permettait ce contact (Bulgarie, Russie, Ouzbékistan, Chine, etc.). D'autre part, j'ai constaté que l'habitude de lire et de discuter en espéranto avait provoqué en moi un changement d'attitude par rapport à bon nombre de sujets, en fait, une véritable modification de ma façon de penser. L'espéranto est une langue libératrice pour trois raisons.

Premièrement, ses structures libèrent des sentiers battus, alors que dans toutes les autres langues ce qui est correct est ce qu'ont imposé les ancêtres. Il y a dans la transmission du langage par la famille et l'école un message extrêmement autoritaire, mais tellement subtil qu'il passe inaperçu si l'on n'a pas la comparaison avec une langue libre comme l'espéranto. Ce message, inséré dans le psychisme dès l'enfance, peut être résumé comme ceci: "ce qui est acceptable n'est pas ce qui correspond à ta logique, à ton réflexe spontané ou à ta créativité, c'est ce qui est autorisé par les adultes; souvent, ce que tu dis spontanément est une faute, ou c'est ridicule". La fréquentation du monde de l'espéranto montre que ce qui est au début un simple conformisme linguistique s'accompagne largement d'un conformisme tout court, dans bien des domaines. (La résistance opposée par la société à l'espéranto est sans doute un reflet de cette incapacité de juger sur pièces, par soi-même, en allant voir personnellement comment les choses se passent plutôt qu'en suivant ce que tout le monde dit).

Deuxièmement, l'espéranto est né d'un siècle de contacts entre personnes appartenant à des univers culturels extrêmement divers. C'est la seule langue qui ait un substrat (comme disent les linguistes) véritablement mondial. En 1907 il paraissait déjà deux revues en espéranto dans les milieux ouvriers chinois. Et j'ai un frère qui a correspondu pendant quelques années avec un jeune Bolivien qui lui envoyait un bulletin bilingue espéranto-quechua, d'aspect minable certes, mais au contenu très éclairant.

Troisièmement, c'est la seule langue qui transmette le message: «je te respecte trop pour t'imposer ma langue avec toutes ses complications qui créent entre nous une barrière, et tu me respectes trop pour m'imposer la tienne, pleine elle aussi de complications qui inhibent l'expression spontanée de la pensée ou du sentiment; en pratiquant une langue qui s'apprend rapidement et dans laquelle nous sommes tous les deux à l'aise, nous manifestons ce respect mutuel, et nous éliminons les fossés dus aux classes sociales ou aux régimes linguistiques où certains sont "plus égaux que d'autres".»

Si vous acceptiez de proposer une version de votre site en espéranto, ce serait un geste symbolique d'une très grande portée pour tous ceux qui n'appartiennent ni aux hautes castes des franco-, hispano- et lusophones, ni à la caste suprême des anglophones.

Bien cordialement,

Claude Piron, 22 rue de l'Etraz, CH-1196 Gland, Suisse

Karaj Geamikoj,

La monda socia forumo certe estas la iniciato, kiu plej esperigas ĉiujn, kiuj deziras, ke enmondiĝu nova ordo ekonomia kaj politika, pli justa ol tio, kion oni nun trudas al ni kun la nomo "tutmondigo".

Sed por efike agi, necesas efika komunikado, precipe inter la aktivaj elementoj de la plej malfavoritaj medioj. Necesas ankaŭ ŝanĝo en la maniero pensi, distanciĝo rilate al la valoroj, kiujn la amaskomunikiloj disvastigas: tiuj, tre ofte, esprimas nur la interesojn de la potencularo.

Mia persona sperto estas, ke Esperanto konformas al tiuj du celoj. Mi havis en tiu lingvo profundajn diskutojn kun aktivaj sindikalistoj, laboristoj, kamparanoj , kun kiuj neniu alia lingvo ebligis la kontakton (Bulgario, Rusio, Uzbekistano, Ĉinio, ktp). Krome, mi konstatis, ke la kutimo legi kaj diskuti en Esperanto estigis en mi ŝanĝon de sinteno rilate al multaj temoj, fakte, veran modifon de mia maniero pensi. Esperanto estas liberiga lingvo pro tri kialoj.

Unue, ĝiaj strukturoj liberigas for de la konstante surpaŝataj vojoj, dum en ĉiuj aliaj lingvoj tio, kio estas korekta, estas tio, kion la praavoj trudis. Troviĝas en la maniero, laŭ kiu lingvo transdoniĝas al infanoj, familie kaj lerneje, treege aŭtoritata mesaĝo, tiel subtila, ke ĝi ne rimarkiĝas, se oni ne povas kompari kun lingvo libera kiel Esperanto. Tiu mesaĝo, enmensigata ek de la infanaĝo, povas esti resumita jene: "kio akcepteblas, ne estas tio, kio akordas kun via logiko, kun via spontana reflekso aŭ kun via kreemo, sed tio, kion permesas la plenkreskuloj; ofte, tio, kion vi spontane diras, estas erara, aŭ ridinda". Oftaj kontaktoj kun la Esperanto-mondo montras, ke tio, kio komence estas simple lingva konformismo, multokaze fariĝas konformismo ĉiurilata. (La rezisto, kiun la socio kontraŭmetas al Esperanto, verŝajne spegulas tiun nekapablon juĝi laŭ la faktoj, per si mem, irante persone vidi kiel la aferoj statas, kaj ne sekvante la ĝeneralan opinion).

Due, Esperanto rezultas el jarcento da kontaktoj inter personoj el plej malsimilaj kulturaj universoj. Estas la sola lingvo, kies subtavolo (substratumo), kiel lingvistoj diras, estas vere tutmonda. En 1907 jam aperis du esperantlingvaj revuoj en la ĉinaj laboristaj rondoj, kaj unu el miaj fratoj korespondis kelktempe kun juna boliviano, kiu sendadis al li bultenon dulingvan, esperantan kaj kechuan, kun mizera aspekto, sed enhavo plej instrua.

Trie, ĝi estas la sola lingvo, kiu transdonas la mesaĝon: "mi tro respektas vin por trudi al vi mian lingvon, kun ĉiuj ties komplikaĵoj, kiuj kreus inter ni barilon, kaj vi tro respektas min por trudi al mi vian, ankaŭ kiu plenas je malsimplaĵoj inhibantaj la spontanan esprimon de penso au sento; praktikante lingvon, kiu rapide akireblas, kaj en kiu ni ambaŭ sentas nin hejme, ni manifestas nian reciprokan respekton, kaj ni forigas la apartigajn fendojn (fosaĵojn, truojn, breĉojn) inter sociaj klasoj kaj inter lingvaj komunumoj, kiujn disigas lingvaj reĝimoj, en kiuj kelkaj estas 'pli egalaj ol la ceteraj' ."

Se vi akceptus proponi esperanto-version de via retejo, tio estus simbola gesto kun ege granda signifo por ĉiuj, kiuj apartenas nek al la altaj kastoj de la franc-, hispan- kaj portugallingvanoj, nek al la plej supra kasto de la anglalingvanoj.

Kore via,

CP